O ámbito da ZEC Complexo Ons – O Grove (ES1140004), situado dentro da rexión bioxeográfica Atlántica, inclúe ao Arquipélago de Ons, o complexo intermareal Umia - O Grove, o sistema dunar da Lanzada, un tramo costeiro da península do Grove e pártea Sur da Illa de Arousa e os seus illotes asociados; todo este sistema atópase situado entre a Ría de Pontevedra e a Ría de Arousa (Pontevedra, Galicia, España).

Así, no Norte do espazo Complexo Ons – O Grove (ES1140004) e no interior da Ría de Arousa atópase a Punta Carreirón situada no sur da Illa de Arousa e varios illotes próximos de natureza rochosa e areosa (Rúa, Guidoiro Areoso e Guidoiro Pedregoso), sendo o relevo deste territorio moi suave, con formas alombadas de granito, fortemente erosionado (Perez Alberti, 1993).

Ao Sur deste territorio, e aínda dentro da Ría de Arousa, a ZEC Complexo Ons – O Grove (ES1140004) alberga a enseada do Grove e o estuario do rio Umia que conforman unha baía moi protexida, pouco profunda e con extensas superficies intermareais, que se atopa separada do mar aberto por un tómbolo formado por areais e dunas, que é o istmo da Lanzada.

Próximo a este sector, pero en costa aberta, sitúase a península do Grove, na que se alberga un tramo costeiro con alternancia de pequenos areais e costa rochosa de media e baixa altura, no que destaca o sistema dunar da praia de Mexilloeira e unha pequena lagoa costeira, Lagoa Bodeira.

Finalmente o Arquipélago de Ons ocupa o Sur da ZEC Complexo Ons – O Grove (ES1140004), situándose xa na Ría de Pontevedra. Este Arquipélago forma parte dunha cadea montañosa afundida fai algúns millóns de anos, que alcanza alturas suaves, sendo a maior de 128 m, onde se empraza o faro. Todas as caras de Ons son acantiladas, salvo a cara Este que é menos abrupta e nela aparecen formacións sedimentarias que conforman praias, o que lle outorga unha orixinalidade xeomorfológica (Perez Alberti, 1993).

Gran parte do territorio a ZEC Complexo Ons – O Grove (ES1140004) correspóndese con superficie mariña (64%), atendendo ao grao de exposición á ondada e o tipo de substrato dominante pódense diferenciar unha serie de zonas diferenciándose claramente as costas do exterior e do interior da ría, a segunda cun maior resgardo ante a hidrodinámica que a primeira. Destacando varios enclaves con especies de interese, como as frecuentes corais córneos Lophogorgia sp., ou o briozoo Pentapora foliacea, a elevada diversidade especifica en paredes verticais, extraplomos e entrada de fendas e furnas, ou o campo de anemonas Anemonia viridis, entre as dúas illas do Arquipélago de Ons, con abundancia do molusco Aplysia punctata de gran tamaño, ou as especies asociadas Paracentrotus lividus e Inachus dorsettensis, así como Necora puber (Conaima, 2006). Mención aparte dentro dos ecosistemas mariños merecen os fondos de maërl presentes neste territorio, coas algas coralináceas Lithothamnion corallioides e Phymatolithon calcareum, de interese para a conservación (Pena & Bárbara, 2006).

Entre os ecosistemas terrestres destacar na illa de Ons a cobertura maioritaria de brezales costeiros definidos por un mosaico litoral de Ulex spp. que sobresaen pola súa abundancia e por contar na súa composición especifica co endemismo recentemente descrito Cytisus insularis (Ortiz et al., 2001), sendo dominantes no resto de territorios os sistemas dunares e medios de marisma. Destacan tamén os importantes afloramientos rochosos presentes nos seus Cantís costeiros, de indubidable valor paisaxístico moldeados ao longo da historia pola influencia mariña onde se atopan cavidades denominadas “furnas” ou covas mariñas.

Entre as especies de flora e fauna presentes neste territorio cabe sinalar a presenza ocasional de dúas especies prioritarias de tartarugas mariñas Caretta caretta* e Chelonia mydas*, por outra banda e referido á flora desta ZEC, cítase unha especie incluída no Anexo II dá DC 92/43/CEE, Rumex rupestris. Así mesmo posúe un total de 17 especies no Anexo II da DC 92/43/CEE, 26 no Anexo IV, e 37 pertencentes ao Anexo I da DC 2009/147/CEE, así como un bo número de aves invernantes que visitan este espazo, destacando as colonias de Pluvialis squatarola, Limosa lapponica, Platalea leucorodia e Haematopus ostralegus. Aparecendo como especies singulares as ligadas a cantís, fundamentalmente o pombo común (Columba livia), o andoriñón (Tachymarptis melba) e a choia de bico vermello (Pyrrhocorax pyrrhocorax). Sendo tamén abundantes as poboacións de gaivota patiamarela (Larus cachinnans) e as de corvo mariño cristado (Phalacrocorax aristotelis), atopando neste espazo una das maiores colonias galegas.

A ZEC Complexo Ons – O Grove (ES1140004) alberga unha comunidade de hérpetos moi diversificada, con especies de interese como Discoglossus galganoi , Chioglossa lusitanica ou Lacerta schreiberi no Anexo II e IV da Directiva Habitat, ademais do limpafontes común (Lissotriton boscai), ou o eslizón ibérico (Chalcides bedriagai) considerado En perigo de extinción de acordo con o Catalogo Gallego de Especies Ameazadas para as súas poboacións insulares, este saurio é o máis escaso e máis difícil de localizar de toda a herpetofauna insular, entre outras especies (Galan, 2003).

Así mesmo, nas augas da ZEC Complexo Ons – O Grove (ES1140004) detectouse a presenza de diversos mamíferos acuáticos, entre os que destacan 2 especies do Anexo II da DC 92/43/CEE, a toniña (Phocoena phocoena) e o arroaz (Tursiops truncatus) así como a presenza dos mamíferos terrestres do Anexo II Lutra lutra, Myotis myotis, Rhinolophus ferrumequinum e Rhinolophus hipposideros.

Os elevados valores de conservación do arquipélago de Ons convérteno nun espazo notable a nivel español, presentando un elevado interese para a interpretación do patrimonio natural pola sociedade. Isto provocou provocou a súa inclusión, entre outras figuras, no Parque Nacional Marítimo-Terrestre dás Illas Atlánticas de Galicia (Lei 15/2002), o cal recibe ao redor de 450.000 visitantes ao longo do ano, recibindo o arquipélago de Ons aproximadamente o 25% das visitas. A declaración do Parque Nacional posibilita a regulación das visitas dun modo ordenado e sostible (que se realizan desembarcando nos puntos habilitados para ese efecto), a través do correspondente Plan Reitor de Uso e Xestión (PRUG) aprobado mediante o Decreto 177/2018, evitando que se causen afeccións significativas sobre o estado de conservación dos compoñentes naturais.